Birçok kişinin hayalini süsleyen genç yaşta emeklilik artık mümkün. Sosyal güvenlik sistemine göre, isteğe bağlı sigorta ile çalışmadan da emeklilik hakkı kazanılabiliyor. Özellikle üniversite öğrencileri için bu sistem, emeklilik yolunda ilk adımı atma fırsatı sunuyor.
EMEKLİLİK İÇİN TEMEL ŞARTLAR NELER?
Sosyal güvenlik mevzuatına göre, emeklilik için bazı önemli şartlar bulunuyor. Prim gün sayısının tamamlanması ve belirli bir süre sigortalı kalınması gibi kriterler, emeklilik hakkı kazanmak için gerekli. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için ise EYT yasası ile yaş şartı kaldırılmıştı. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar ise belirli bir yaşı doldurmak zorunda.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA İLE KİMLER EMEKLİLİK HAKKI KAZANABİLİR?
Çalışma imkanı bulamayanlar veya sigorta primlerini eksik ödeyenler için isteğe bağlı sigorta büyük bir fırsat sunuyor. 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı, belirli bir prim ödeyerek emeklilik için ilk adımı atabiliyor. Bu sisteme başvuru yapabilecek kişiler arasında, Türkiye'de ikamet eden veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde yaşayan Türk vatandaşları yer alıyor. Ayrıca, sigortalı olarak çalışan ama ay içinde 30 günden az çalışmış olanlar da isteğe bağlı sigorta primi ödeyebilir.
BAŞVURU SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
İlk kez isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler, Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkezlerine başvuruda bulunabiliyor. Başvuru için gerekli belge ise "İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi". Başvuru yapıldıktan sonra sigorta, başvurunun kurum kayıtlarına geçtiği günden itibaren başlatılıyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTADA PRİM HESAPLAMASI NASIL YAPILIR?
İsteğe bağlı sigortada ödenecek prim miktarı, prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında belirleniyor. Ödenecek primin yüzde 32'si sigortalının belirlediği aylık kazanç üzerinden hesaplanıyor. Bu oran, yüzde 20'si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ile yüzde 12'si genel sağlık sigortası primi olmak üzere ikiye ayrılıyor.
PRİM ÖDEMELERİ VE SİGORTANIN SONA ERMESİ
Prim ödemeleri düzenli yapılmadığında, isteğe bağlı sigorta sona erebilir. Ancak 12 ay içinde ödeme yapılmayan primler için sigortalılığın sonlandırılması söz konusu. Ödeme gecikmesi yaşayan kişiler, 12 ay içinde borçlarını gecikme zammı ile ödeyebilirler. İsteğe bağlı sigortanın sona ermesi, sigortalının talebi, aylık talebi ya da ölüm gibi durumlarda gerçekleşir.
EMEKLİLİK YOLUNDA BİR ADIM DAHA: BORÇLANMA YÖNTEMİ
İsteğe bağlı sigorta sisteminde prim ödemeleri, doğum, askerlik ya da yurt dışı borçlanmaları ile desteklenebiliyor. Bu yöntemlerle eksik prim günlerini tamamlamak mümkün hale geliyor.
BAŞVURULAR NEREYE YAPILMALI?
İlk kez başvuru yapacak kişiler için işlemler Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) üzerinden yürütülüyor. Ancak daha önce isteğe bağlı sigortalı olanlar sadece bir talep dilekçesi ile başvurularını yenileyebilirler.
