Anal fistül, anüs ile cilt yüzeyi arasında anormal bir kanal oluşturan ve genellikle anal apseler sonucu gelişen bir sağlık sorunudur. Bu durum, özellikle rahatsız edici belirtiler ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen komplikasyonlarla karakterizedir. Bu makalede, anal fistülün ne olduğunu, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.
ANAL FİSTÜL NEDİR?
Anal fistül, rektum veya anüsün içi ile anüs çevresindeki cilt arasında anormal bir kanalın oluşmasıdır. Genellikle enfekte olmuş anal apselerin sonucu olarak ortaya çıkar. Apse boşaldığında, enfeksiyonlu bölge iyileşmeyebilir ve bu da fistül oluşumuna yol açabilir. Anal fistüller, genellikle tekrarlayan enfeksiyonlar ve kronik inflamasyon ile ilişkilidir.
BELİRTİLER
Anal fistül belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak yaygın olarak şunları içerir:
Anal Bölgede Ağrı ve Rahatsızlık: Özellikle otururken veya dışkılama sırasında artan ağrı.
Şişlik ve Kızarıklık: Anüs çevresinde şişlik ve kızarıklık.
Kötü Kokulu Akıntı: Fistül ağzından gelen pürülan (irinli) akıntı.
Kaşıntı ve Tahriş: Anüs çevresinde kaşıntı ve cilt tahrişi.
Ateş ve Halsizlik: Enfeksiyonun yayılması durumunda ateş ve genel halsizlik hissi.
ANAL FİSTÜL HASTALIĞI NEDEN OLUR?
Anal fistül, anüs ve cilt yüzeyi arasında anormal bir tünelin oluşmasıyla karakterize edilen bir durumdur. Genellikle anal apselerle ilişkilidir, ancak başka nedenlerle de ortaya çıkabilir. Anal fistül hastalığının başlıca nedenleri şunlardır:
1. ANAL APSELER
Anal fistüllerin en yaygın nedeni anal apselerdir. Anal apse, anal bezlerin enfekte olması sonucu oluşan irin dolu bir kesedir. Bu apse patladığında veya cerrahi olarak boşaltıldığında, enfeksiyonlu bölge iyileşmeyebilir ve bu da bir fistül oluşumuna yol açabilir.
2. İNFLAMATUAR BAĞIRSAK HASTALIKLARI
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları, bağırsaklarda ve anal bölgede kronik inflamasyona neden olabilir. Bu durum, anal fistül gelişimi riskini artırır. Crohn hastalığı, özellikle fistül oluşumuna yatkınlık yaratır.
3. ENFEKSİYONLAR
Bazı enfeksiyonlar, anal fistül gelişimine katkıda bulunabilir. Özellikle tüberküloz, klamidya ve HIV gibi enfeksiyonlar anal bölgeyi etkileyebilir ve fistül oluşumuna neden olabilir.
4. TRAVMALAR
Anal bölgeye yönelik travmalar, doğrudan hasar veya enfeksiyon riskini artırarak anal fistül oluşumuna neden olabilir. Travmalar, anal ilişki, anal cerrahi müdahaleler veya doğum sırasında meydana gelebilir.
5. CERRAHİ MÜDAHALELER
Geçirilmiş anal cerrahiler, özellikle hemoroid, fissür veya diğer anorektal hastalıklar için yapılan operasyonlar, anal fistül riskini artırabilir. Cerrahi müdahaleler sonrası enfeksiyon gelişmesi veya dokuların iyileşme sürecindeki aksaklıklar fistül oluşumuna yol açabilir.
6. YABANCI CİSİMLER
Anüse veya rektuma giren yabancı cisimler, dokulara zarar vererek enfeksiyon riskini artırabilir ve bu da fistül oluşumuna neden olabilir. Bu tür durumlar genellikle kazara veya tıbbi olmayan müdahaleler sonucunda meydana gelir.
7. RADYASYON TEDAVİSİ
Pelvik bölgeye uygulanan radyasyon tedavisi, dokularda hasara neden olarak anal fistül oluşumuna katkıda bulunabilir. Özellikle kanser tedavisi sırasında uygulanan radyasyon, sağlıklı dokulara zarar verebilir ve fistül gelişimi riskini artırabilir.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Anal fistül tedavisi, fistülün konumu, boyutu ve karmaşıklığına bağlı olarak değişir. Yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
Antibiyotikler: Enfeksiyonu kontrol altına almak ve belirtileri hafifletmek için kullanılır.
Cerrahi Müdahale: Fistülün kapatılması veya çıkarılması için ameliyat gereklidir. En sık kullanılan cerrahi yöntemler arasında fistülotomi (fistül kanalının kesilerek açılması) ve fistülektomi (fistül kanalının tamamen çıkarılması) bulunur.
Seton Yöntemi: Fistül kanalının açık kalmasını sağlamak ve drenajı teşvik etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu sayede enfeksiyon kontrol altına alınır ve fistül kanalının iyileşmesi sağlanır.
LIFT Yöntemi (Ligation of Intersphincteric Fistula Tract): İç ve dış sfinkter kasları arasındaki fistül kanalının bağlanarak kapatılmasıdır. Bu yöntem, özellikle karmaşık fistüllerde tercih edilir.
Fibrin Tutkalı ve Fistül Tıkacı: Fistül kanalını kapatmak için kullanılan biyomateryaller. Bu yöntemler, minimal invaziv olup daha az ağrılıdır ancak başarı oranları cerrahi yöntemlere göre daha düşüktür.
Anal fistül, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir sağlık sorunudur. Belirtiler görüldüğünde Genel Cerrahi uzmanına başvurmak önemlidir.
